E-KPSS Tarih - Osmanlı Devleti Kültür ve Uygarlığı 7

Osmanlılar dirlik sistemini Selçuklularda uygulanan ikta sisteminden örnek almıştır.

• Mukaata arazi: Geliri doğrudan hazineye giden topraklardır. 
• Yurtluk arazi: Geliri sınır boylarındaki görevlilere verilen topraklardır. 
• Ocaklık: Geliri kale muhafızları ve tersaneye verilen topraklardır. 
• Malikâne: Üstün hizmet gösterenlere verilen topraklardır. 
• Paşmaklık: Geliri padişahın hanım akrabalarına verilen topraklardır.

E-KPSS Tarih - Osmanlı Devleti Kültür ve Uygarlığı 6

Nişancı: Her türlü yazım işlerini yürüten ve padişah tuğrası (bir nevi imza) çeken görevlidir. Ayrıca fethedilen toprakların kaydını da tutar yardımcı katipler ile işlerini yürütürdü. Yardımcı katipler kurulu başkanına Reis’ülküttap Reis’ülküttap 16. Yüzyıldan sonra ayrı bir divan üyesi haline geldi. Reis’ülküttap: Dış ilişkilerden sorumlu olan görevlidir. 

Şeyhülislam: Din işlerinin en yetkili adamı ve alınan kararların ve yapılacakların dine uygunluğuna dair fetva vermekle görevli devlet adamıdır. 

Yeniçeri Ağası: Yeniçeri ocağının başında bulunan ve ocaktan sorumlu görevlidir. 

Kaptan-ı Derya: Deniz kuvvetlerinin ve donanmanın başında bulunan görevlidir.